Jeśli kiedykolwiek obudziłaś się z tą myślą: „Mam 29 lat, powinnam już wiedzieć, co robię ze swoim życiem”, to witaj w klubie. Klubie nieformalnych członkiń, które z jednej strony chciałyby mieć wszystko ogarnięte, a z drugiej – wiedzą, że życie ma nieco inne plany niż nasze checklisty w Notion. I nie, nie musisz mieć planu na całe życie przed trzydziestką. Serio. Nawet jeśli ktoś właśnie przewraca oczami i mówi, że powinnaś.
Mit planu idealnego
Od dziecka serwuje nam się ideę, że w pewnym momencie „ogarniemy się”. Najpierw szkoła, potem studia, potem praca – i gdzieś tam, niby magicznie, pojawi się spokój i pewność: „aha, to jest to!”. Tylko że ten moment nie przychodzi z datą w kalendarzu. Nie dostajesz listu z Hogwartu z tytułem „Gratulacje, właśnie zrozumiałaś sens swojego życia!”.
Plan na życie to piękny mit, w dodatku świetnie wygląda na Instagramie. „Do trzydziestki wyjdę za mąż, będę mieć mieszkanie, psa i karierę w branży X.” Brzmi znajomo? Tymczasem rzeczywistość często wygląda tak, że masz psa, ale mieszkanie wynajmujesz z dwiema współlokatorkami, praca nie daje satysfakcji, a twój plan na przyszłość brzmi: „zrobić pranie w weekend”.
Dlaczego tak bardzo chcemy mieć plan?
Bo plan daje pozorne poczucie bezpieczeństwa. Znasz to uczucie, gdy coś układasz, wypisujesz, wyznaczasz cele i wszystko wydaje się takie… pod kontrolą. Taka mini iluzja, że ogarniasz życie. Sama łapię się na tym, że gdy mam gorszy okres, zaczynam tworzyć listy: „Do końca roku zrobię X, Y, Z”. A potem życie postanawia mi pokazać, że moje punkty są raczej sugestią niż scenariuszem.
I wiesz co? To jest okej. Nie musimy mieć wszystkiego zaplanowanego. Czasem najlepsze rzeczy dzieją się wtedy, gdy odpuszczamy, choćby na chwilę. Pozwalamy sobie, żeby nie wiedzieć. Bo jak masz znaleźć coś swojego, jeśli przy każdej decyzji zastanawiasz się, czy pasuje do planu sprzed pięciu lat?
Dygresja: nasza kultura planów
Dawniej, gdy świat był mniej pędzący, ludzie żyli raczej z dnia na dzień. Nie planowali „ścieżek kariery” ani „rozwoju osobistego”, po prostu robili swoje. W dzisiejszym świecie planowanie stało się religią. Kalendarze, cele SMART, wizje, mapy marzeń — wszystko w słusznej sprawie, ale gdy staje się presją, robi się niebezpiecznie.
Pamiętam, jak znajoma po trzydziestce powiedziała mi przy kawie: „Wiesz, miałam plan na każde pięć lat. Teraz czuję się wolna, bo go nie mam.” I wtedy zrozumiałam, że brak planu to też plan — taki, który zostawia miejsce na niespodzianki.
Jak sobie poradzić z presją „do trzydziestki”
- Przestań się porównywać. Serio, nic tak nie odbiera radości jak przeglądanie Instagrama i myślenie „ona już by była prezesem, gdybym tylko mniej spała”. Każda z nas ma inny start, inne zasoby, inne emocje. Twoje tempo to TWOJE tempo.
- Nie wszystko musi być „na zawsze”. Zmienianie zdania nie jest oznaką porażki. To oznaka, że żyjesz, uczysz się i dojrzewasz.
- Słuchaj siebie, a nie kalendarza. Wiek nie determinuje, kiedy powinnaś coś osiągnąć. Czasem coś dzieje się później, ale ma dużo większy sens.
- Zadbaj o przyjemności. Życie nie musi być tylko o osiąganiu. Spacer, dobra kawa, weekend w piżamie — to też element planu. Tego najpiękniejszego: planu bycia szczęśliwą.
Co jeśli kompletnie nie wiem, czego chcę?
To najlepszy moment! Naprawdę. Bo znaczy, że możesz odkrywać. W erze kursów, podcastów i coachów, łatwo mieć wrażenie, że powinno się „mieć klarowną wizję”. Ale prawda jest taka, że większość ludzi jej nie ma. Tylko nikt się do tego nie przyznaje.
Miałam okres, gdy co miesiąc chciałam zmieniać zawód. Raz grafik, raz psycholożka, raz copywriterka (no dobra, to akurat zostało). Dopiero po kilku latach zrozumiałam, że te zmiany nie były błędem – one mnie uczyły, czego NIE chcę. I to też jest wiedza, i to wcale nie gorsza.
Eksperymentuj bez presji
Jeśli nie wiesz, co dalej, zrób coś małego. Weź udział w warsztatach, zapisz się na kurs, zmień otoczenie, porozmawiaj z kimś, kto robi coś zupełnie innego. Każde doświadczenie, nawet to nietrafione, zostawia ślad. Później, często zupełnie przypadkiem, wszystko zaczyna się układać w sensowną całość.
Życie jako puzzle — nie musisz mieć całego obrazu
Uwielbiam myśleć o życiu jak o układance. Czasem masz tylko kilka puzzli i kompletnie nie wiesz, co z tego wyjdzie. Ale w pewnym momencie pojawia się kawałek, który nagle pasuje. I to uczucie: „aha, więc o to chodziło”.
Niektóre elementy długo nie wskakują na swoje miejsce. Ale każda rozmowa, praca, podróż, związek – to wszystko fragmenty większej układanki. I one też są potrzebne, nawet jeśli teraz wydają się losowe.
Kiedy plan przeszkadza, a nie pomaga
Plan może być przydatny, jeśli traktujesz go jako kierunek, a nie twardy scenariusz. Gdy staje się więzieniem – to znak, że czas go trochę rozluźnić. Może zamiast planu pięcioletniego, spróbuj „intencji na sezon”? Zamiast: „do trzydziestki zarobię X”, może: „chcę pracować nad czymś, co mnie kręci”.
Jedna z moich czytelniczek napisała mi kiedyś: „Miałam plan, że do trzydziestki wszystko poukładam. Teraz mam 32, wszystko się rozsypało, a ja jestem szczęśliwsza niż kiedykolwiek.” I to właśnie jest sedno — szczęście nie zawsze wygląda tak, jak planowaliśmy.
Odpuszczanie – nowa supermoc
Niech Twoim planem będzie bycie elastyczną. Odpuszczanie to nie lenistwo. To zaufanie do siebie, że poradzisz sobie, nawet gdy nie masz mapy. Nie musisz znać całej trasy, żeby ruszyć w drogę. Czasem wystarczy wiedzieć, gdzie postawić następny krok.
W końcu życie to nie projekt z deadline’em, tylko przygoda, w której scenariusz powstaje w trakcie. I jeśli coś miałabym sobie (i Tobie) życzyć, to odwagi w byciu niepewną. Bo ta niepewność często prowadzi w najmniej spodziewane, ale najpiękniejsze miejsca.
Podsumowując, czyli mój (nie)plan
Nie musisz mieć planu na całe życie przed trzydziestką. Jasne, planowanie może pomóc, ale tylko wtedy, gdy nie zamienia się w wyścig. Więc zamiast pytać: „czy mam już wszystko ogarnięte?”, zapytaj: „czy jestem ciekawa, co będzie dalej?” Bo właśnie ta ciekawość trzyma nas przy życiu.
Trzydziestka nie jest metą, tylko jednym z przystanków. Możesz wsiąść, wysiąść, zmienić kierunek i wcale nie spóźnisz się na własne życie. Bo to Twój kurs, Twoje tempo i Twoja mapa – nawet jeśli chwilowo nie wiesz, gdzie prowadzi.
Najczęściej zadawane pytania
- Czy naprawdę nie muszę mieć planu na całe życie przed trzydziestką?
Nie, absolutnie nie musisz. Życie jest dynamiczne, Twoje potrzeby się zmieniają – i to normalne. - Jak poradzić sobie z lękiem przed „brakiem planu”?
Skup się na tym, co możesz zrobić dziś. Małe kroki często prowadzą do dużych odkryć. - Czy brak planu znaczy, że jestem chaotyczna?
Nie, to znaczy, że jesteś otwarta na możliwości. Chaos często poprzedza klarowność. - Jak reagować na pytania typu „no i co dalej?”
Z uśmiechem. Możesz odpowiedzieć: „Jeszcze odkrywam!” – i to naprawdę wystarczy. - Czy planowanie jest złe?
Nie. Problem zaczyna się wtedy, gdy plan staje się przymusem, a nie wsparciem. - Jak znaleźć swoje tempo?
Obserwuj siebie. Jeśli czujesz się wypalona – zwolnij. Jeśli coś Cię ekscytuje – idź w to. - Co jeśli już mam plan, ale czuję, że nie jest „mój”?
Pozwól sobie na zmianę. Zmienianie zdania to dowód rozwoju, nie słabości. - Jak zaakceptować, że inni są „dalej”?
Przypomnij sobie, że widzisz tylko fragment ich historii. Każdy ma swoje tempo i zakręty. - Czy trzydziestka to zły moment na zaczynanie od nowa?
Wręcz przeciwnie. To świetny moment – masz doświadczenie i wciąż ogromną elastyczność. - Co mogę zrobić już dziś, żeby poczuć się spokojniej?
Zrób coś, co sprawia Ci przyjemność, bez żadnego powodu. Wyluzuj, oddychaj, napisz list do siebie sprzed pięciu lat i podziękuj jej, że idzie dalej mimo wszystko.
